امگا 3 یکی از اسیدهای چرب ضروری است که در ساختمان برخی چربی‌ها وجود دارد و ویژگی‌های خاصی دارد. این اسیدهای چرب را به این دلیل ضروری نامیده‌اند که اولاً برای ادامه حیات بدن کاملاً ضروری است و ثانیاً چون توسط خود بدن انسان قابل تولید نیست، حتماً باید از طریق رژیم غذایی با مکمل‌ها تأمین شود. در واقع بدن انسان برای برطرف کردن نیازهای خود به مواد تغذیه‌ای ازجمله اسیدهای چرب و پروتئین نیاز دارد. اسیدهای چرب از اجزای تشکیل‌دهنده چربی‌هاست که بدن قادر به تولید انواع ضروری آن نیست و باید از طریق ماده غذایی تأمین شود. این اسید چرب در چه زمانی شناسایی شد؟ اولین تحقیق به سال 1950 و بررسی‌ای که روی اسکیموها انجام شد، برمی‌گردد. مطالعه روی خون اسکیموها نشان داد با وجود آن که اسکیموها غذای اصلی خود را از گوشت حیوانات پرچرب شکاری تهیه می‌کردند، ولی اسیدهای چرب موجود در خون آن‌ها مانع از تجمع پلاکت و در نتیجه مانع از رسوبات و گرفتگی رگ‌ها می‌شود. در آن سال‌ها امگا 3 را مترادف با روغن ماهی می‌دانستند اما اسیدهای چرب امگا 3 طی 40-30 سال اخیر به خوبی شناخته شده‌اند و در 2 دهه اخیر در مورد نقش آن‌ها در سلامت مطالعه‌های بیشتری انجام شده است. می‌گویند امگا 3 خواص بی‌شماری دارد. این خواص چیستند؟ چربی‌ها در ساختمان سلولی بدن و به خصوص سلول‌های مغزی شرکت دارند. اسیدهای چرب امگا 3 از این نظر نقش‌های به خصوصی را ایفا می‌کنند؛ تحقیقات نشان داده‌اند امگا 3 تأثیر مثبتی در روند درمان میگرن، استرس، تنش‌های عصبی و افسردگی دارد. به طوری که اگر روزانه 2 گرم امگا 3 خالص به بیماران مبتلا به میگرن داده شود، در برخی موارد میگرنشان کنترل می‌شود. در سایر بیماری‌ها چطور؟ مطالعه‌های اخیر نشان داده‌اند، امگا 3 نه تنها در پیشگیری از برخی سرطان‌ها و بیماری‌های قلبی بلکه در کاهش عوارض شیمی‌درمانی نیز موثر است. مصرف امگا 3 در بیماران مبتلا به سرطان پستان به خصوص بیمارانی که تحت شیمی‌درمانی قرار می‌گیرند و دچار اختلال‌های عصبی هستند و اعصاب دست و پای آن‌ها دچار گزگز و درد شدید می‌شود، مفید است. در این بیماران مصرف این اسید چرب تحمل شیمی‌درمانی را بالا می‌برد. همچنین امگا 3 می‌تواند عوارض عصبی ناشی از دیابت را کاهش دهد. تحقیقات در زمینه تأثیر امگا 3 بر ام‌اس نیز در دست انجام است و نتایج موثری نیز به دست آمده. طبق بررسی‌ها، مکمل این اسید چرب، پیشرفت ام‌اس را کند می‌کند. کدام مواد غذایی امگا 3 دارند؟ بهترین منابع اسید چرب امگا 3 انواع ماهی و آبزیان، تخم کدو و تخم کتان و گردو است. در واقع منبع امگا 3 در ماهی‌هایی مانند ماهی آزاد، قزل‌آلا، تن، اسقومری و شاه‌ماهی تعریف می‌شود. در گیاهان نیز روغن‌های سویا، آفتابگردان، دانه کتان و گردو، فندق و کنجد حاوی امگا 3 است. علاوه بر این، مواد غذایی غنی‌شده با امگا 3 مانند برخی از نان‌ها، آب‌میوه‌ها، روغن‌ها و تخم‌مرغ مورد توصیه متخصصان تغذیه است. اثرات مصرف اسیدهای چرب امگا 6: با وجود تحقیقات بسیار درباره اثرات مثبت مصرف اسیدهای چرب غیراشباع بر سلامت دستگاه قلب و عروق، دانشمندان هنوز درباره اثرات مصرف اسیدهای چرب امگا- 6 در حال بحث و بررسی هستند. امگا 6: متخصصان تغذیه بر ضرورت مصرف اسیدهای چرب امگا برای سلامت قلب و عروق تأکید می‌کنند و تحقیقات بسیاری در این زمینه انجام شده است. آن‌ها همچنین عنوان می‌کنند که مصرف چربی‌های اشباع و اسیدهای چرب ترانس برای سلامت دستگاه قلب و عروق بسیار مضر است و توصیه می‌کنند که مصرف این گونه چربی‌ها در رژیم غذایی به حداقل برسد. ولی، با وجود تحقیقات بسیار درباره اثرات مثبت مصرف اسیدهای چرب غیراشباع بر سلامت دستگاه قلب و عروق، دانشمندان هنوز درباره اثرات مصرف اسیدهای چرب امگا- 6 در حال بحث و بررسی هستند و تحقیقات بسیاری در حال انجام است. درباره این که آیا این اسیدهای چرب برای بدن و دستگاه قلب و عروق اثرات مثبت دارند یا خیر، بحث و گفت‌وگوهای فراوانی وجود دارد که دانشمندان در حال انجام تحقیقات برای درک بیشتر این مسئله هستند. در واقع، ماهیت اسیدهای چرب امگا-6 در این بین اهمیت دارد که باعث می‌شود دانشمندان نتوانند به نظرات دقیقی درباره آن‌ها دست پیدا کنند. لینولئیک اسید (LA) و آراشیدونیک اسید (AA) دو بخش مهم تشکیل دهنده اسیدهای چرب امگا- 6 هستند. LA در روغن‌های گیاهی یافت می‌شود و مهم‌ترین و اساسی‌ترین اسید چرب امگا- 6 مصرفی ماست. دومی در گوشت‌ها، تخم مرغ و بعضی ماهی‌ها یافت می‌شود. درحالی‌که 85 تا 90 درصد امگا-6 مصرفی ما LA می‌باشد، بحث بر سر کاهش مقادیر مصرفی اسیدهای چرب امگا-6 و به تبع آن LA، به دلیل ویژگی‌های خاص آن است که به بروز التهاب کمک می‌کند و بروز التهاب با بروز بیماری‌های قلبی در ارتباط است. تحقیقی که به تازگی انجام شده و نتایج آن در نشریه «گردش خون» به چاپ رسیده، نکاتی را در بردارد که تعدادی از آن‌ها را در زیر می‌خوانید: LA می‌تواند بر لیپیدهای خون تأثیر بگذارد پس از این که شرکت‌کنندگان در این پژوهش به جای مصرف اسیدهای چرب اشباع از اسیدهای چرب امگا-6 استفاده کردند، میزان کلسترول بد خون آن‌ها (LDL) 18 میلی گرم در دسی لیتر کاهش یافت. مصرف اسیدهای چرب امگا-6 با کاهش میزان خطر بروز بیماری‌های قلبی- عروقی همراه است مطالعه‌ای که به وسیله انستیتوی ملی قلب، ریه و خون خانواده انجام شده، نشان می‌دهد که پس از مصرف LA به اندازه ی 8/1 درصد کل کالری دریافتی، ریسک بروز بیماری‌های قلبی- عروقی بیش از وقتی بود که آزمودنی‌ها به اندازه 3/5 درصد کل کالری دریافتی اسیدهای چرب امگا- 6 مصرف می‌کردند و این نشان دهنده اثرات مثبت مصرف این اسیدهای چرب بر تأمین سلامت دستگاه قلب و عروق است. مصرف اسیدهای چرب امگا-6 در کاهش خطر بروز بیماری‌های عروق کرونر هم مفید است یک پژوهش نشان داده است که جایگزین کردن چربی‌های اشباع با اسیدهای چرب امگا-6 (به اندازه 10 تا 21 درصد کل کالری دریافتی)، میزان خطر ابتلا به بیماری‌های عروق کرونر (CHD) را 24 درصد کاهش می‌دهد. مصرف امگا 3 و امگا 6 هر دو برای بدن ضروری است. اما یافته های پژوهشگران حاکی از آنست که نسبت این دو اسید چرب در رژیم غذایی ما از تعادل خارج است. نسبت ایده آل امگا 6 به امگا 3 در رژیم غذایی میبایست 1:1 و حداکثر 4:1 باشد. اما متاسفانه این نسبت در افراد جامعه به 11:1 تا 30:1 میباشد. یعنی مصرف امگا 6 در اغلب افراد 30 برابر امگا 3 میباشد. مصرف هر کدام از این دو اسید چرب به تنهایی نه تنها مفید نیست بلکه مشکلات عدیده ای را نیز در بدن پدید می آورد. لزوم مصرف متعادل این دو اسید چرب ضروری به این خاطر است که این دو اسید چرب با یکدیگر بر سر آنزیمها رقابت می کنند. امگا- 6 و امگا-9 از انسداد عروق و رسوب چربی در شریان ( سکته قلبی ) جلوگیری می کنند. امگا 3 و امگا 9 حاوی مواد شیمیایی هستند که Eicosanoid مضر را بلوک می‌کنند. اسید اولئیک (امگا9) که یک اسید چرب غیراشباع است موجب افزایش یادگیری در دوران بلوغ می شود و احتمالا از طریق تغییر در سیالیت غشاء به ویژه در نواحی هیپوکامپ، اثر خود را اعمال می نماید. اثر اسید اولئیک بر یادگیری فضائی موش‌های صحرایی نر بالغ توسط زهرا حسین زاده مربی گروه زیست شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز مورد مطالعه قرار گرفت. اسیداولئیک یکی از ترکیبات اصلی و ضروری غشای نورون ها را تشکیل می دهد و در رشد خوشه های اکسونی و ارتباطات نورونی اهمیت دارد. این اسید چرب یک نوروتروفیک است که در دوران جنینی از جفت عبور کرده و در تمایز مغز نقش دارد. یافته ها نشان داد که استفاده از رژیم غذایی حاوی اسید اولئیک 10 درصد به مدت چهار هفته، نسبت به گروه‌هایی که به مدت یک، دو و سه هفته اسید اولئیک 10 درصد مصرف کردند به طور قابل توجهی موجب افزایش یادگیری فضایی می شود
مشخصه ها:

• کنترل هیپرگلیسریدمی شدید
• بهبود بیماری های اتو ایمیون از جمله آرتریت روماتونید
• تاثیر برفرایند رشد و نمو
• کاهش دوران نقاهت
• اثرات کاهنده در زمینه انعقاد خون و مشکلات ماهیچه قلبی